Czesław Szczęsny urodził się 12 marca 1894 roku w Łomży. Był najstarszym dzieckiem w rodzinie Józefa Szczęsnego - szlachcica herbu Rawicz i urodzonej, w Łomży, Józefy z domu Strzemieczny - szlachcianki herbu - Strzemię.

 

 

Akt urodzenia Czesława Szczęsnego - urodzonego w Łomży 12 marca 1894 roku.

 

 

Jego ojciec - Józef urodził się w Bronowie , w parafii wiskiej, guberni łomżyńskiej, gdzie Szczęśni sygnujący się jednym z najstarszych herbów rycerskich i szlacheckich - herbem Rawicz - zaistnieli już w 17-tym wieku. Józef Szczęsny był strażnikiem ziemskim, przy urzędzie gminy wsi Bronowo.

 

 

Łomża, 1902 rok. Ośmioletni Czesław Szczęsny w mundurze II klasy szkoły powszechnej.

 

 

Łomża, rok 1906. Dwunastoletni Czesław Szczęsny w stroju z I-szej klasy Łomżyńskiego Gimnazjum Męskiego.

 

 

 

Łomża, rok 1908. Zdjęcie Czesława Szczęsnego z Łomżyńskiego Gimnazjum Męskiego .

 

Po ukończeniu Łomżyńskiego Gimnazjum w 1912 roku, Czesław zostaje powołany do armii carskiej i wstępuje do szkoły kadetów.

 

Łomża, 1913 rok. Czesław Szczęsny na drugim roku szkoły oficerskiej.

 

I Wojna ?wiatowa wybucha kiedy Czesław Szczęsny kończy szkołę oficerską. Miesiąc po jej ukończeniu, jest już podporucznikiem w carskiej armii, walczącej przeciwko armii niemieckiej.

 

Łomża - czerwiec 1914 roku. Podporucznik Czesław Szczęsny - po ukończeniu szkoły oficerskiej - w odwiedzinach u rodziców.

 

Będąc oficerem w armi rosyjskiej Czesław wstępuje w lipcu 1917 roku, w szeregi Związku Dowborczyków , utworzonego - za zgodą władz carskich - dla żolnierzy pochodzenia polskiego, służących w szeregach armii carskiej. Czesław bierze udział w wielu bitwach - I Wojny ?wiatowej, pomiędzy Rosją i Niemcami. Na początku września 1917 roku jest ciężko ranny w czasie jednego z pierwszych powietrznych nalotów niemieckich na pozycje rosyjskie - co opisuje w swoim pamiętniku z lat wojny - i muszą mu amputować nogę. Jest wyłączony z walk kiedy Armia Czerwona rośnie w siłę i przejmuje władzę w Rosji a armia carska rozpada się. Po okresie rekonwalescencji powraca do rodzinnej Łomży, na początku 1918 roku.

W lutym 1918 roku, porucznik Czesław Szczęsny zostaje komendantem, nowo zorganizowanego w Łomży oddziału Związku Dowborczyków . Jego członkiem Czesław został już na początku 1917 roku, jeszcze będąc oficerem armii carskej. Latem 1918 roku związuje się z działającą na terenie Łomży - Polską Organizacją Wojskową . Po śmierci Leona Kaliwody - od kuli niemieckiej na ulicy Sienkiewicza - komendantem placu–miasta „POW” został Kazimierz Franciszek (Boruta) Kulczyński, a po nim obowiązki te przejął porucznik Czesław Szczęsny i to on dokończył dzieło rozbrajania niemieckich sił zbrojnych, na terenie miasta Łomży, rozpoczęte przez poprzedników. Pod jego dowództwem miasto zostało opanowane. Porucznik Czesław Szczęsny opowiadał później, że wraz z podkomendnymi żołnierzami osobiście aresztował i wziął do niewoli niemieckiego, wojskowego komendanta miasta Łomży - majora Kubash - dowódcy batalionu Soldau, który stacjonowal w koszarach przy Szosie Śniadowskiej

Okres formowania był jednocześnie dla pułku okresem pierwszych walk. Poszczególne kompanie i plutony rozbrajały niemieckie oddziały okupacyjne. Zacięte, krwawe walki z niemieckimi siłami okupującymi Łomżę zabrały wiele żyć, zanim Niemcy poddali się. Podczas starć zbrojnych z żołnierzami niemieckimi w dn. 11 listopada 1918 r. zginęło w Łomży sześciu peowiaków. .

Po wyzwoleniu Łomży Czesław Szczęsny jako jeden z kilku wykwalifikowanych oficerów - jest już porucznikiem, po trzech latach służby w armii carskiej - podejmuje trud szkolenia świeżo zaciągających się nowych członków POW , którzy wkrótce staną się żołnierzami późniejszego 33 Pułku Piechoty w Łomży. Jeszcze podczas rządów Rady Regencyjnej, rozkazem Sztabu Generalnego, utworzono 30 października 1918 roku Łomżyński Okręg Wojskowy z zadaniem zorganizowania pułku piechoty. W połowie grudnia z oddziałów POW z obwodu łomżyńskiego uformowano pierwsze dwa bataliony. Były one początkiem łomżyńskiego Okręgowego Pułku Piechoty , który przemianowano poźniej na 33 Pułk Piechoty w Łomży.

Po zakończeniu formowania - 1 i 2 sierpnia 1919 roku - pułk wyjechał z ŁomżyOstrołęki - trzema transportami - na front litewsko-białoruski. 23 sierpnia 1919 roku łomżynski 33 Pułk Piechoty zajmuje Łużki - Plisę i stacjonuje tu do lata 1920 roku, aż do wyparcia pułku przez zbrojną ofensywę sowiecką.

Odwrót polskiego wojska znad Dźwiny i Berezyny - w lipcu 1920 roku - zagroził obszarowi łomżyńskiemu inwazją wojsk sowieckich. Kiedy armia sowiecka stanęła u wrót Łomży, ludność cywilna - zwłaszcza młodzież szkół średnich - z całym zapałem dopomagała wojsku w obronie miasta. Wiele łomżyńskich kobiet zaczęło śpieszyć z pomocą rannym żołnierzom, niezdolnym do ucieczki z pola rażenia /łąk nad rzeką Narwią /. Jadwiga Szczęsna - siostra porucznika Czesława Szczęsnego, która zostaje później żoną pplka Mariana Frydrycha , była jedną z tych, które bohatersko niosły pomoc rannym, ostrzeliwanym przez napierającego, od strony fortów piątnickich - wroga.

Niestety po wielu walkach wojsko polskie musiało nad ranem 2 sierpnia opuścić Łomżę i cofając się pod naporem sił sowieckich, 12 sierpnia 1920 roku znalazło się na przedpolach Warszawy. Podwarszawskie boje, pomiędzy 13 a 17 sierpnia, zapoczątkowały polską zwycięską kontrofensywę - nazwaną później sierpniową. Skutkiem tej ofensywy było wyparcie sił sowieckich z powrotem aż do granicy na rzece Dźwinie - na ziemi litewsko-białoruskiej.

To tu w Skrobotunach , w gminie Prozoroki - w powiecie Głębokie, gdzie 33 Pułk Piechoty znalazł się powtórnie - porucznik Czesław Szczęsny poznał Zofię Sienkowską - szlachciankę herbu Prawdzic - latem 1919 roku. Pod koniec stycznia 1921 roku, Czesław oświadcza się Zofii, poślubia ją i następnie zabiera ze sobą - w lipcu - do rodzinnej Łomży , po zakończeniu wojny traktatem ryskim, wiosną tegoż roku.

 

Łomża, rok 1921. Zdjęcie zrobione kilka miesięcy po ślubie Czesława z Zofią, z domu Sieńkowską. Ostatnia po prawej stronie to siostra Czesława, Jadwiga Szczęsna-Frydrych / z męża - Frydrych /.

 

 

Zofia /z Sieńkowskich/ i jej mąż Czesław Szczęsny. Łomża, 1921 rok.

 

 

Po przyjeździe z Wileńszczyzny do Łomży, Szczęśni zamieszkują w przydzielonym im mieszkaniu, na terenie łomżynskiej jednostki wojskowej. Tu 14 grudnia 1921 roku rodzi się ich pierwszy syn - Jerzy, który umiera pól roku poźniej - 17 lipca 1922 roku. 08 lutego 1923 roku rodzi się tu drugi syn, któremu ponownie dano na imię Jerzy Szczęsny.

Akt urodzenia pierwszego dziecka Zofii i Czeslawa Szczesnych - syna Jerzego, urodzonego 14 grudnia 1921 roku, który umiera pól roku później - 17 lipca 1922 roku.

 

Następne dziecko Jadwiga Wiesława Szczęsna rodzi się 15 czerwca 1924 roku, już w nowej posiadłości Szczęsnych, w Elżbiecinie - gmina Piątnica, do której wprowadzają się wiosną tegoż roku. W rok później, w 1925 roku, doczekują się też w Elżbiecinie następnego syna - Zbigniewa , a później w roku 1928 dwóch najmłodszych synów /bliźniąt/: Bogdana i Ludwika Szczęsnych.

 

Porucznik Czesław Szczęsny. Łomża, rok 1924.

 

 

Rodzina Szczęsnych - Elżbiecin, lipiec 1928 roku. Od lewej Józef Szczęsny - ojciec Czesława, Jadwiga-Wiesława Szczęsna, Jerzy Szczęsny, Czesław Szczęsny, Zbigniew Szczęsny, Zofia Szczęsna /w ciąży, jeden miesiąc przed urodzeniem bliźniąt - Bogdana i Ludwika Szczęsnych/, Natalia-Halina z matką Genowefą-Anną Pergoł - siostrą Czesława.

 

Elżbiecin, rok 1934. Rodzina Szczęsnych jedzie z dziećmi na zakupy do miasta .

 

W nowym dziesięciopokojowym domu, który stanął na działce, którą Czesław otrzymał w formie nagrody w uznaniu jego zasług w budowie fundamentów polskiej armii i udziału w wojnie polsko-sowieckiej, Szczęśni i ich dzieci przeżywają tu najlepsze lata swego życia, aż do wybuchu wojny, w 1939 roku.

 

 

Posiadłość Szczęsnych w Elżbiecinie - 1937 rok. Od lewej: Natalia-Halina - córka Genowefy-Anny Pergoł, Ludwik Szczęsny, Zbigniew Szczęsny, Bogdan Szczęsny ,Zofia Szczęsna, Jadwiga Wiesława Szczęsna i ostatni po prawej Jerzy Szczęsny .

 

W okresie międzywojnia - dwudziestoletnim okresem trwania II Rzeczpospolitej - Czesław Szczęsny jest odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych, Medalem "Polska Swemu Obrońcy" - za wojnę 1918-1921 i w 1938 roku, Medalem za Długoletnią Służbę - XX lat. Jest też awansowany do stopnia kapitana.

 

W 1928 roku z uwagi na inwalidztwo - kapitan Czesław Szczęsny ma amputowaną nogę - przechodzi on do pracy w administracji łomżynskiego 33 Pułku Piechoty. Nie będzie już zajmował się szkoleniem kadry, które wymaga pełnej sprawności fizycznej, lecz będzie teraz pracować w sądzie wojskowym. Ma przydzielonego ordynansa - żołnierza czynnej służby wojskowej, który mieszka w Elżbiecinie - w domu dla służby - i ma za zadanie wykonywanie wszelkich prac w gospodarstwie Szczęsnych. Ordynans będzie też dowoził kapitana Szczęsnego do pracy a jego dzieci, do szkoły podstawowej w Piątnicy.

Kiedy wybucha II Wojna ?wiatowa - w 1939 roku - kapitan Czesław Szczęsny, który jest inwalidą bez jednej nogi /stracił ją w I Wojnie Światowej/, zostaje zwolniony z obowiązków czynnej służby wojskowej. 02 września 1939 roku Szczęśni - jako rodzina oficera - inwalidy, Armii Polskiej - zostają ewakuowani z Elżbiecina do Międzyrzecza, następnie do Radzynia Podlaskiego, Białej Podlaskiej i następnie do Brześcia. Po kapitulacji Armii Polskiej, Szczęśni postanawiają wrócić do Elżbiecina. Docierają tylko do Ostrowi Mazowieckiej, kiedy Łomża i wszystkie tereny powiatu zostały już zajęte przez Armię Czerwoną i znalazły się pod okupacją sowiecką. Zamieszkują więc w Jarnutach - gmina Czerwin - w powiecie ostrołęckim, na terenach zajętych przez Niemców. Tam, ukrywając wojskową przeszłość Czesława , pozostają przez okres wojny pod niemiecką okupacją - aż do ponownego ustalenia polskiej tożsamosci państwowej. Mieszkają w tej wsi przez pięć lat. Razem z Czesławem i jego najbliższymi w Jarnutach ukrywa się też - przez okres wojny - jego siostra - Genowefa-Anna, ze swoją córką Natalią-Haliną.

 

 

Jarnuty - 1941 rok. Od lewej: Jadwiga-Wiesława Szczęsna /później Obrycka/, Jerzy Szczęsny, Zofia Szczęsna /z domu Sienkowska/, Bogdan Szczęsny, Czesław Szczęsny, Zbigniew Szczęsny, Ludwik Szczęsny, córka Genowefy-Anny - Natalia-Halina , /później Grzybowińska/, Genowefa-Anna Szwetner /z domu Szczęsna/.

 

W międzyczasie dzieci Szczęsnych wkraczają w dorosły wiek. W sierpniu 1944 roku walki pomiędzy siłami niemieckimi i Armia Czerwona toczą się już na przedpolach Jarnut, gdzie Szczęśni mieszkają. Czesław doceniając istotność niebezpieczeństwa jakie niesie zbliżający się front, dla jego rodziny, zarządza poczynienie stosownych przygotowań. Każe swoim synom wykopać doły - na polu odległym prawie kilometr od wsi - dla każdego członka rodziny a następnie zamaskować je przez ustawienie nad nimi dziesiątków z żytem /jest to akurat okres żniw/. Szczęśni spędzają trzy dni na polu, leżąc pod snopkami w wykopach. Kiedy pociski zaczynają latać oni są w miarę bezpieczni dzięki doświadczeniu wojskowemu Czesława i jego zapobiegliwości. Obie strony konfliktu ostrzeliwują na przemian wieś, która wkrótce staje w płomieniach. Nikt ze Szczęsnych nie rusza się w ciągu dnia. Komunikują się ze sobą tylko w nocy, czołgając się od dziesiątka do dziesiątka, sprawdzając stan każdego i przekazując sobie żywność i picie. Po trzech dniach mogą wyjść z ukrycia - linia frontu przesunęła się wiele kilometrów na zachód, w kierunku Warszawy. W kilka dni później Szczęśni decydują się na powrót do Elżbiecina. Właśnie minęło równo pięć lat od ich wyjazdu z domu.

 

Rok 1946 - Czesław Szczęsny

 

Już z odległości dwóch kilometrów widzą, że ich dom - o którym tak często myśleli z troską - ciagle stoi na obrzeżu lasu, ale jego blaszany dach zniknął. Z mniejszej odległości widać, że brakuje mu także okien - widocznych od strony szosy. Kiedy już wchodzą do środka domu okazuje się, że wnętrze domu wygląda jeszcze gorzej niż sam dom od zewnątrz. Wszystko przechodzi nawet najśmielsze wyobrażenia - nie ma żadnych drzwi, zniknęły drewniane podłogi ze wszystkich pomieszczeń i schody prowadzące na drugie piętro. W części domu, gdzie były drewniane belki stropowe, utrzymujące podłogi piętra domu, nie ma żadnych stropów a tym samym podłóg - belki wycięto i skradziono i wszystko runęło do pokoju na parterze. Zniknęły też wszystkie piece kaflowe do ogrzewania domu i także kaflowa kuchnia do gotowania posiłków. Zniszczenie i dewastacja jakie dotknęły pozostałe zabudowania są również tak ogromne.

 

Elżbiecin 1946 rok. Kapitan Czesław Szczęsny po powrocie do swojej posiadłości, po zakończeniu II Wojny Światowej.

 

Przez kilka miesięcy dzieci Szczęsnych lokalizują część wyszabrowanych drzwi, okien i mebli w obocznej wsi i zciągają je z powrotem do domu. Niestety nikt nie jest w stanie - nawet przez następne lata - przywrócić domowi poprzedniej świetności. Nie ma na to ani odpowiednich środków /rodzina Szczęsnych musi utrzymać się jedynie z tego, co daje im 5 hektarowe gospodarstwo/, ani też dostępnego - do kupienia - zaplecza materiałowego. Późną jesienią 1944 roku Szczęsnych dotyka następne nieszczęście. Jeden z najmłodszych synów - szesnastoletni Bogdan - wraca w listopadzie 1944 roku do Jarnut - gdzie przetrwali okres wojny - żeby zabrać książki, do nauki w liceum, które kiedyś tam ukrył, wchodzi na minę i umiera w szpitalu, po kilku godzinach.

Latem 1945 roku Czesław Szczęsny zostaje aresztowany przez Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Łomży. Po blisko dwóch tygodniach zostaje zwolniony z aresztu - uznano, że jego jedynym przewinieniem było tylko to, że był byłym oficerem w wojsku II Rzeczypospolitej, który - będąc inwalidą bez nogi - nie zagraża interesom obecnych władz.

Zofia /z Sieńkowskich/ i jej mąż Czesław Szczęsny. Elżbiecin - 1946 rok.

 

Elżbiecin, Wigilia - 24 grudnia 1948 roku /od lewej/ Zofia Szczęsna-Sienkowska, Czesław Szczęsny, Ludwik Szczęsny, będąca świątecznym gościem kuzynka Czesława i ostatnia /po prawej/ Jadwiga Wiesława Szczęsna

 

Przez następne lata wszyscy powoli uczą się jak oswoić się z tragiczną rzeczywistością i starają się żyć dalej. Kiedy siostra Zofii Szczęsnej - Maria Szanter, sprowadza się na Dolny Śląsk - z przesiedlenia, z wileńszczyzny - wszyscy śpieszą na Śląsk, żeby zobaczyć rodzinę. Dla wielu z nich jest to pierwsze w życiu spotkanie z tą częścią rodziny, dla innych spotkanie po 25 latach.

Dłużec , powiat lwówecki - rok 1948. Spotkanie rodzinne po przyjeździe rodziny Szanterów z wileńszczyzny, na Dolny Śląsk. Od lewej: Zbigniew Szczęsny / syn Czesława/, Jadwiga Wiesława Szczęsna /córka Czesława/, Maria Szanter z domu Sieńkowska /siostra Zofii Szczęsnej/, Antoni Szanter /mąż Marii/, Alfreda Szanter /córka Antoniego i Marii/, Olgierd Szanter /syn Marii i Antoniego/, malutka Czesława Szanter /córka Marii i Antoniego/, Zofia Szanter /córka Marii i Antoniego/, niżej - Jadwiga Szanter /córka Marii i Antoniego/, z tyłu - Czesław Szczęsny, dalej z prawej - Franciszka Czyba /siostra Antoniego/, Jerzy Szczęsny /syn Czesława/ i ostatni z prawej strony - Edward Szanter /syn Marii i Antoniego/.

 

W miarę jak lata mijają, dzieci Czesława i Zofii zakładają własne rodziny. Dwoje z nich - Jerzy i Zbigniew - właśnie na Dolnym Śląsku znajduje sobie żony. Dopiero po kilku latach powracają w rodzinne strony - ze swoimi rodzinami.

Elżbiecin 2006 rok - dom rodzinny Szczęsnych.

 

 

Czesław Szczęsny umiera w Elżbiecinie - 01 października 1953 roku - na zawał serca. Pochowano go w grobie /Sektor 6B, nagrobek nr 2/ na łomżyńskim cmentarzu katedralnym w którym spoczęła wcześniej jego matka - Józefa Szczęsna z domu Strzemieczna i zmarły tragicznie - w 1944 roku - syn Bogdan.

 

Łomża - październik 1954 roku. Rodzina Szczęsnych, przy grobie Czesława Szczęsnego - kapitana łomżyńskiego 33 Pułku Piechoty w pierwszą rocznicę jego śmierci. Od lewej: Zofia Szczęsna - żona Zbigniewa /syna Czesława/, Jadwiga-Wiesława Szczęsna-Obrycka - córka Czesława, Zofia Szczęsna - wdowa po Czesławie Szczęsnym, Jerzy Szczęsny - syn Czesława, Irena Szczęsna - żona Ludwika /syna Czesława/, Genowefa Szwetner - siostra Czesława.

 

Łomża - rok 2023. Grób rodzinny Szczęsnych /Sektor 6B, nagrobek nr 2/, po zmianie tablic nagrobkowych.

 

 

   
 

Copyright ©2016 Waldemar Obrycki MyRodzina.org , Site Design- Waldemar Obrycki All Rights Reserved